کاشت و پرورش سنبل الطیب آلمانی : اغلب در کشور ما گلخانه دارانی هستند که به تولید نشا مشغول هستند و از این راه امرار معاش میکنند. هر ساله در حدود سه ماه مانده به فصل کشت بهاره، گلخانه داران شروع به کشت بذر در گلخانه ها کرده و بر اساس بذرهای کشت شده در طول مدت دو تا سه ماه نشا را به مرحله انتقال رسانیده و آماده فروش میکنند. تولید نشا شرایط خاص خود را می طلبد و باید تولید کننده نشا تا حدودی در این مورد اطلاعات و تجربه داشته باشد.
نداشتن تجربه تنها عامل شکست در تولید نشا می باشد. دوستی از ساری زنگ زده بود و میگفت به علت استفاده از کود نیتراته گیاهچه های رشد کرد بادرنجبویه سوخته اند و خشک شده اند. این نشان میدهد تجربه باید باشد. در هر صورت بذر سنبل الطیب در داخل بستری بسیار سبک پخش شده و بوسیله ماسه بادی بسیار نازکی پوشانده میشود. آبیاری شده و اجازه نمیدهیم در طول روز سطح بستر خشک گردد بعد از دو هفته بذور جوانه زده و سطح بستر سبز میگردد. متعاقبا در طول دو ماه نشا ها به اندازه ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر رسیده و در مدت یک ماه بفروش میرسند.
نوع خاک مورد نیاز برای سنبل الطیب بسیار سبک و غنی بوده و معمولا بستر رودخانه های قدیمی بهترین شرایط برای کشت و کار سنبل الطیب را دارا می باشند. در مزرعه ما کیفیت سبکی خاک به نحوی می باشد که به راحتی میتوان دست را تا مچ در خاک شخم خورده داخل کرد بدون اینکه دردی اجساس کنید این موضوع اهمیت خاک مزرعه را نشان میدهد اگر خاک سنگین باشد یا پر از علف هرز های چند ساله مانند چایر باشد اصلا توصیه به کشت و کار سنبل الطیب در چنین زمین هایی نمیکنیم. چون فایده ای نداشته و با زحمت فراوان در مرحله وجین و برداشت روبرو خواهید شد. لذا انتخاب زمین قبل از کشت سنبل الطیب از اهیمت بالایی برخودار می باشد. عجله نکنید و با کمک یک کارشناس خبره برای انتخاب زمین مناسب چندین بار تلاش کنید. اگر هم موفق نشدید فقط در حد کم هزینه کرده اید ولی اگر بدون بررسی زمین در آن کشت سنبل الطیب انجام دهید مطمئنا عملکرد بالایی نخواهید داشت و سرمایه خود را از دست خواهید داد.
بعد از انتخاب زمین نوبت می رسد به شخم و آماده سازی زمین جهت کشت نشا در آن. در این مرحله زمین اگر شخم پاییزه خورده باشد بسیار خوب است اگر هم نخورده باشد ایرادی ندارد و شما میتوانید این کار را در فصل بهار بعد از گاورو شدن زمین انجام دهید. زمین شخم خورده نشان میدهد آیا در این زمین میشود سنبل الطیب کاشت کرد یا نه! هیچ وقت برای کارشناسی زمین در روزهای بارانی یا وقتی که خاک خیس است اقدام نکنید چرا که تر بودن خاک باعث تیرگی خاک شده و شما را در تشخیص کیفیت زمین به اشتباه می اندازد. بهترین زمان در روزهای آفتابی می باشد. البته امروزه کشاورزان شناخت خوبی از بافت خاک و زمین پیدا کرده اند و می دانند در کدام زمین چه محصولی به خوبی رشد کرده و عملکرد بالایی می دهد اما این اطلاعات همه در مورد محصولات زراعی و باغی می باشد و کسی نمیداند آیا این زمین برای مثلا سنبل الطیب یا بلوبری مناسب است یا نه! خب عدم آگاهی در همه زمینه های کاری باید برطرف شود و آن دو راه بیشتر ندارد یا اینکه از تجارب دیگران استفاده کنید یا اینکه خود تجربه کنید و یاد بگیرید کاری که من آنرا کرده ام.
زمین شخم خورده هیج وقت برای کشت گیاهان دارویی مناسب و آماده نیست. مخصوصا برای والرین که گیاهی حساس می باشد. لذا برای اینکه در فرایند کاشت، داشت و برداشت مشکلی نداشته باشیم شیب بندی زمین را به شخص با تجربه و کار بلدی می سپاریم. ایشان بر اساس شیب طبیعی مزرعه زمین را به نسبت های مشخصی تقسیم میکنید و بر اساس آبخوری زمین، کرت بندی را شروع میکند. بعد از کرت بندی و مشخص نمودن مسیر های آبخوری اقدام به ایجاد حالت جوی و پشته میکنیم. این حالت باید به نحوی باشد که آبخوری گیاهان را تسهیل کند. معمولا بعد از آماده سازی زمین با تولید کننده نشا هماهنگی میکنیم و از طرف دیگر زمان کشت نشا را به روز آبیاری موکول میکنیم. این زمانبندی برای کسانی که سیستم آبیاری قطره ای ندارند یا استخر برای ذخیره آب ندارند ضروری می باشد. اما برای کشاورزانی که از این سیستم های تحت فشار بهره می برند خیلی اهمیت ندارد چرا که میتوانند به محض کشت فلکه استخر را باز کرده و آبیاری را به راحتی انجام دهند.
بعد از آماده سازی زمین، کارگران نشا ها را فاصله ۲۵ سانتیمتر از هم در یک طرف پشته و محل داغ آب کشت میکنند. داغ آب محلی است که آب تا آنجا توانسته است بالا بیاید و کشت نشا در آن حد باعث آبخوری خوب نشا می شود از طرفی چون ساقه نشا با آب در تماس مستقیم نمی باشد پوسیدگی و آلودگی گسترش پیدا نمیکند. بعد از کشت نشا اقدام به آبیاری کرده و سعی میکنیم ایراد های کرت بندی را رفع کنیم تا در آبیاری های بعدی کار راحت تر پیش رود.
این مرحله از کشت و کار در چند فرایند کلی خلاصه میگردد. آن چند فرایند عبارتند از عملیات خاک ورزی یا خاک دهی پای بوته، وجین علف های هرز و آبیاری مزرعه و در نهایت رسیدگی به مزرعه از نظر کمبودهای تغذیه ای و مبارزه با آفات و بیماری ها. هر کدام از این مراقبت ها در سنبل الطیب توضیحات گسترده و زیادی دارد که بعدا ارائه خواهد شد. خاک ورزی در سنبل الطیب بسیار اهمیت دارد چرا که با ریشه گیاه این اجازه را میدهد که با سرعت بیشتری ریشه خود را در خاک پخش کرده و عملکرد مزرعه را بالا ببرد. اگر عملیات خاکورزی انجام نگیرد عملکرد به نصف میزان واقعی کاهش پیدا خواهد کرد.
در فرایند کاشت و پرورش سنبل الطیب آلمانی عملیات مهم دیگر در مرحله داشت، وجین علف های هرز می باشد. در ابتدا و قبل از هر چیزی باید سعی شود زمینی با میزان علف هرز کمتر انتخاب گردد یا در پاییز به کمک برخی سموم شیمیایی از بذر کش ها استفاده گردد تا تراکم علف هرز کمتر گردد. کاهش تراکم علف هرز برابر با کاهش هزینه های کارگری می باشد. ما معمولا در وجین علف های هرز مزرعه سنبل الطیب از بیل استفاده میکنیم (روش های مکانیکی) و سموم علف کش (روش شیمیایی) استفاده نمیکنیم چرا که هدف ما تولید محصول سالم و بدون سموم شیمیایی می باشد. به همین علت معمولا هزینه تمام شده ما به ازای هر کیلو سنبل الطیب خشک در حدود ۳ هزار تومن بیشتر می باشد. از نظر من ارزش این را دارد که در ازای قیمت بالاتر، جنس سالمی در اختیار مردم قرار دهیم چرا که در غیر اینصورت همین دارو بعد ها با ایجاد عوارض بیشتر هزینه های سرسام آوری را بر دوش مصرف کننده میگذارد.
در ادامه فرآیند کاشت و پرورش سنبل الطیب آلمانی، درگیاه دارویی سنبل الطیب باید به این نکته توجه کنیم که میزان دسترسی ریشه به آب میتواند در رشد بیشتر ریشه که تنها عامل سود ده بودن مزرعه سنبل الطیب است مهم و تاثیر گذار می باشد. از این رو من شخصا هیچ وقت کشت سنبل الطیب را با روش های آبیاری تحت فشار توصیه نمیکنم. این روش ها برای سنبل الطیب بهینه نیستند و ممکن است فقط بتوانند گیاه را زنده نگهدارند. برای همین است که ما در مدت این چند سال هیچ وقت به دنبال کشت سنبل الطیب با روشهای جدید آبیاری نرفته ایم. برای ما محرز است که ریشه سنبل الطیب در حدود مزر خیس و تر خاک فعالیت میکند و هیچ وقت ریشه به خاک خشک گسترش پیدا نمیکند. بر همین اساس اگر آبیاری به قدر کافی خاک را خیس نکند ریشه در همان حوالی طوقه گسترش یافته و عملکرد بشدت افت میکند. این نکته برای تولید حداکثری حائز اهمیت زیادی می باشد.
نکته دیگر در کاشت و پرورش سنبل الطیب آلمانی در مورد مرحله داشت و نگهداری از گیاه دارویی سنبل الطیب منابع غذایی خاک و رفع کمبود های آن می باشد. بگذارید در اینجا مطلبی را در مورد اختلاف محصول سالم و ارگانیک و تفاوت آنها بنویسم! اغلب ما اینها را یکی میدانیم اما این مسئله دقیق بوده و آن دو عبارت به موضوعات متفاوتی اشاره میکنند. در واقع محصول سالم به محصولی گفته میشود که در آن از کود و سموم شیمیایی استفاده شده است اما در حد تعریف شده و استانداردهای بهداشتی! اما محصول ارگانیک، محصولی می باشد که در رشد و نمو گیاه و تولید محصول هیچ گونه کود شیمیایی یا سموم استفاده نشده است. در واقع آنچیزی که ما در ایران تولید میکنیم نه سالم است نه ارگانیک چرا که عادت کرده ایم کود شیمیایی را مانند آب به خورد گیاه دهیم و گیاه قد بکشد در حالی که نمیدانیم با این کار آینده سلامتی کشور را نابود میکنیم. این کار زمین های کشاورزی را نابود میکند.
با این توضیح باید بگویم که محصولی که ما در گیاهان دارویی تولید میکنیم سالم یا نیمه ارگانیک می باشد. به این علت که ما تا وقتی که نیاز نباشد اقدامی در کود دهی و سمپاشی انجام نمی دهیم و در حد توان از روش های مکانیکی و سالم برای مبارزه با علف های هرز یا کمبودهای غذایی استفاده میکنیم. اما برای مواردی مجبور شده ایم جهت مبارزه به آلودگی های قارچی از سموم مسی استفاده کنیم یا در موردی مجبور شدیم جهت دفع سوسک کلرادو که از سیب زمینی به عنوان میزبان غذایی استفاده میکند از سموم حشره کش استفاده کنیم. این سوسک سیاه رنگ به طوقه سنبل الطیب حمله کرده و باعث نابودی بوته میگردد. این توصیه را جدی بگیریم که سموم شیمیایی در درون بافت های گیاه ذخیره میگردد و با مصرف غذایی وارد بدن انسان میگردد لذا من خواهش میکنم در حد توان از روش های سالم استفاده کنید.
نکته دیگر آبیاری منظم در کاشت و پرورش سنبل الطیب آلمانی می باشد. شما بهتر از من به گیاهشناسی آشنایی دارید میدانید که اگر ریشه دچار تنش آبی گردد به سختی قدرت ترمیم و بازگشت دارد لذا این اهمیت دارد که در سنبل الطیب این اجازه را ندهیم که این اتفاق برای ریشه بیافتد. پس حتما سعی کنید بر اساس برنامه آبیاری پیش رفته و منظم آبیاری کنید. این را بدانید که گیاه منتظر روز آبیاری می باشد و میفهمد که امروز یا فردا نوبت آبیاری می باشد. تنش در کل برای زراعت خوب نیست. رقمی که ما کشت میکنیم دارای حداقل ها می باشد و نیازی به بیشتر از آن نداریم لذا سعی کنید زیاد علمی جلو نروید چون هزینه ها زیاد میشود.
کاشت و پرورش سنبل الطیب آلمانی بخش سوم
برچسب : نویسنده : eherbal-market9 بازدید : 213